Người thời xưa rất thấu hiểu mối quan hệ giữa đức và tiền, người có đức thì mới có tiền tài phú quý, quyền cao lộc dày, mới có con cháu đầy đàn, dòng họ truyền đời, kế tục phồn vinh. Cho nên người thời xưa rất chú trọng tu tâm hướng thiện, chú trọng tích đức.
Thời xưa giảng rằng, những gia đình danh giá thường xem trọng đức hạnh, phẩm chất, có nội hàm đạo đức thâm sâu. Đức mà vài đời tổ tiên tích lại đủ để con cháu bao nhiêu đời sau hưởng phúc phận. Đó là điều mà con người ngày nay vốn bị thấm sâu trong quan niệm vô thần không thể nào tưởng tượng được. Người thời xưa dạy con như thế, còn người thời nay dạy con dạy con như thế nào?
Con người thời nay có khá nhiều người đi ngược hẳn với người xưa, họ đã vứt bỏ cái đức vốn là thứ căn bản nhất quyết định tương lai và vận mệnh của con người. Điều họ chú trọng là tiền, thứ mà người xưa coi là đồ cặn bã. Họ cho rằng có tiền rồi sẽ có cuộc sống hạnh phúc, sẽ có vị trí cao hơn người khác, vì vậy có thể vì tiền mà không từ thủ đoạn nào, từ bé đã dạy dỗ trẻ nhỏ các loại kỹ năng kiếm tiền.
Người có tiền sẽ tích giữ nhiều tiền cho con cái, người làm quan sẽ lợi dụng số tiền tham ô để chu cấp tốt nhà cửa cho con cái. Rất nhiều người coi điều này là tốt cho con cái, mà coi nhẹ việc giáo dục đạo đức mang tính căn bản. Có thể giữ gìn được của cải không? Rất nhiều người mơ hồ về điều này, chỉ có thể mặc cho số phận, lúc này mới nghĩ đến “mặc cho số phận”.
Câu chuyện cổ sau đây khiến ta cần ngẫm nghĩ: Lâm Tắc Từ người triều Thanh, vào thời Đạo Quang, ông được triều đình bổ nhiệm làm Khâm sai đại thần, nhận lệnh đi tới Quảng Châu để ngăn cấm thuốc phiện. Vào lúc đó, có rất nhiều người muốn hối lộ cho ông, nếu ông muốn phát tài thì có thể dễ dàng kiếm được hàng triệu lượng bạc, đủ khiến cả gia tộc ông sống không cần lo nghĩ về vấn đề ăn mặc.
Nhưng Lâm Tắc Từ là bậc chí sĩ lo cho nước, lo cho dân, ông biết rằng thuốc phiện sẽ đầu độc bách tính, nguy hại khôn lường, nên ông đều cự tuyệt tiền hối lộ của những nhà buôn này, ở chấn Hổ Môn, ông đã cho tiêu hủy gần hai vạn hộp nha phiến. Vào năm kế tiếp, quân đội Anh đã uy hiếp triều đình nhà Thanh, triều đình vì để cầu hoà nên đã cách chức và điều tra Lâm Tắc Từ, đày ông ra ải biên cương. Lâm Tắc Từ phải sống trong cảnh lưu đày suốt năm năm.
Người thanh liêm như Lâm Tắc Từ, vậy con cháu của ông sẽ thế nào? Sau khi Lâm Tắc Từ qua đời, Lâm gia tuy không có của cải tích góp, nhưng cũng không vì thế mà lụn bại. Con cháu mấy đời của ông, có nhiều người học hành thành đạt, đời cháu chắt ông có người thi đỗ học vị tiến sĩ, cử nhân. Tới thời Dân Quốc, dòng dõi thi thư của Lâm gia vẫn phát triển. Viện trưởng Tòa án tối cao khi đó là Lâm Tường, chính là con cháu của Lâm Tắc Từ, hơn nữa Lâm Tường cũng có đạo đức rất cao thượng.
Sự thanh liêm và từ chối nhận hối lộ chính là tích đức làm việc thiện, cho nên con cháu đời sau của Lâm Tắc Từ mới có phúc báo lớn ngần ấy.
Trọng thần triều nhà Thanh, Tướng quân Tăng Quốc Phiên, là người quyền cao chức trọng, nắm giữ quyền hành về tài chính, nhưng ông lại có thể làm được việc không lấy tiền của quân đội đem về nhà dùng; trong tay nắm giữ tài chính quyền lực mà không hề mảy may lòng tham khoản thuế muối, ông không có ý muốn phát tài, cũng không mong muốn tích tiền tài cho con cháu của mình, vì ông lo rằng con cháu đời sau nhiễm lối sống xa xỉ, khó có thể thành tài.
Dưới ảnh hưởng của Tăng Quốc Phiên, con cháu đời sau của Tăng gia đã tự lực cánh sinh, cầu tiến vươn lên, hơn nữa lại còn xuất hiện rất nhiều những nhân tài ưu tú. Có người thống kê rằng, gia tộc nhà họ Tăng, trong gần 200 năm tính từ thời Tăng Quốc Phiên trở đi, cả tám thế hệ không có một ai “phá gia chi tử”. Trong số con cháu dòng họ Tăng có gần 200 người được giáo dục bậc cao, còn có những nhân tài nổi danh, tổng cộng lên đến hơn 240 người.
Còn ngày nay không ít người khi có nhiều tiền vinh hoa phú quí, thì họ thường dành cho con, chiều chuộng đầy đủ mọi ước nguyện của con, muốn con mình phải hơn người. Họ chỉ cần giải quyết chữ “danh” còn hệ lụy con cái hư hỏng, phá gia chư tử thì họ cũng nghĩ đến nhưng kệ, sống đến đâu biết đến đó. Vậy nên đã không ít gia đình rơi vào bi kịch. Con cái hư hỏng, rượu chè cờ bạc, hút hít bê tha, phá sạch gia sản trong một thời gian ngắn mà không hề thương tiếc. Vì đó là cái kết tất yếu phải nhận.
Vậy mới nói tích đức hành thiện thì để phúc lại cho con cháu. Chẳng những trong thực tại họ sống tốt, vinh hoa phú quý, mà đời đời cháu chắt cũng được thừa hưởng thơm lây. Vậy thì kết cục của việc tranh giành của cải bất nghĩa sẽ như thế nào? Luật nhân quả không bỏ sót một ai.
