Nói chuyện với con cái cần phải có nghệ thuật để giúp con hiểu được nhiều vấn đề mà cha mẹ muốn truyền tải.
Cha mẹ được xem là người dẫn đường cho con cái, mọi thứ chúng ta nói ra, trẻ đều nhớ rất lâu, vì vậy cách chúng ta nói chuyện, truyền đạt thông điệp đến con vô cùng quan trọng. Theo Fred – Một nhà giáo dục người Mỹ đã chỉ ra 9 bước để nói chuyện với con cái, đặc biệt, ông cho rằng 9 bước này hoàn toàn có thể thay đổi cuộc sống cả của con và của bố mẹ.
Bước 1: Hãy nói suy nghĩ của bố mẹ với con theo cách thật đơn giản
Vốn từ vựng của trẻ chưa phong phú và não bộ cũng chưa phát triển đầy đủ như người lớn nên khi giao tiếp với trẻ, ba mẹ đừng dùng những từ ngữ khó hiểu hoặc quá cao siêu, trẻ sẽ rất khó hiểu. Cách tốt nhất mà ba mẹ cần truyền tải đến con là những câu nói thật đơn giản. Ví dụ như:
“Đi với người lạ là nguy hiểm”;
“Ném đồ chơi khắp mọi nơi là xấu”;
“Chơi ở ngoài đường nguy hiểm lắm”;
“Chơi game trên máy tính mà không xin phép bố mẹ là sai”.
Bước 2: Hãy dùng những câu nói tích cực để truyền thông điệp đến con
Trẻ nhỏ rất sợ bị ba mẹ đe dọa la mắng mỗi khi làm điều gì đó sai, nhưng thay vì quát nạt để dạy dỗ con thì bố mẹ hãy nhắn nhủ đến con những câu nói mang tính tích cực, nhưng vẫn khiến trẻ biết nhận ra lỗi của mình như:
“Sẽ thật tốt nếu con chỉ đi chung với những người quen biết”;
“Sẽ thật tốt nếu con đặt đồ chơi ở đúng nơi quy định”;
“Sẽ thật tốt nếu con chơi ở những nơi an toàn”;
“Sẽ thật tốt nếu con xin phép bố mẹ trước khi chơi game trên máy tính”.
Bước 3: Dạy cho trẻ cách hỏi thông tin
Trẻ nhỏ chưa tư duy để phân biệt được mọi sự đúng sai, vì vậy ba mẹ hãy hướng dẫn cho bé biết cách chọn lựa người mình tin tưởng để hỏi về thông tin mà chúng muốn biết để sau này khi đi ra ngoài gặp một vấn đề nào đó, trẻ sẽ biết chọn lọc người để đặt câu hỏi.
“Hãy hỏi bố mẹ xem con có thể đi cùng với ai”;
“Hãy hỏi bố mẹ nơi cất đồ chơi ở đâu”;
“Hỏi bố mẹ nên chơi ở đâu thì an toàn”;
“Hỏi bố mẹ khi nào thì được chơi game trên máy tính”.
Bước 4: Loại bỏ những từ mang tính mệnh lệnh khi nói chuyện với con
Ba mẹ tuyệt đối không dùng những từ ngữ mang âm hưởng mệnh lệnh. Thay vì sự ra lệnh, ba mẹ thử dùng những câu hướng dẫn có tính mềm mỏng, yêu thương để bé nghe lời hơn nhé. Những câu nói như:
“Để bố mẹ cho con biết, con có thể đi cùng với ai”;
“Để bố mẹ cho con biết nơi cất đồ chơi”;
“Để bố mẹ cho con biết nơi vui chơi an toàn”;
“Để bố mẹ cho con biết khi nào có thể chơi game trên máy tính”.
Bước 5: Loại bỏ những từ mang ý nghĩa chắc chắn
Ba mẹ không nên dùng những từ mang ý nghĩa chắc chắn, vì như vậy bé sẽ cảm thấy đây giống như là mệnh lệnh hơn là một cách truyền tải thông điệp, ba mẹ hãy thử dùng từ “có thể” xem sao nhé.
“Bố mẹ có thể cho con biết con được đi cùng với ai”;
“Bố mẹ có thể cho con biết nơi cất đồ chơi”;
“Bố mẹ có thể cho con biết nơi vui chơi an toàn”;
“Bố mẹ có thể cho con biết khi nào được chơi game trên máy tính”.
Bước 6: Loại bỏ những từ ngữ không hoàn toàn đúng với tất cả trẻ em
Một vài trẻ nhỏ không phải lúc nào cũng có đủ ba đủ mẹ, vậy nên đối với những đứa trẻ này, người lớn cần có cách nói chuyện với con để không khiến bé tủi thân. Những câu nói có thể áp dụng như:
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết, con được đi cùng với ai”;
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết nơi cất đồ chơi”;
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết nơi vui chơi an toàn”;
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết khi nào được chơi game trên máy tính”.
Bước 7: Thêm các từ ngữ mang tính động lực
Đôi lúc nói chuyện với con, ba mẹ thử thêm vào các từ mang tính động lực để trẻ thích thú làm theo nhé:
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết, con được đi cùng với ai. Lắng nghe họ nói là điều tốt”;
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết nơi cất đồ chơi. Lắng nghe điều họ nói là tốt”;
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết nơi vui chơi an toàn. Lắng nghe điều họ nói là tốt”;
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết khi nào được chơi game trên máy tính. Lắng nghe điều họ nói là tốt”.
Bước 8: Loại bỏ những từ ngữ mang tính đánh giá
Lần này ba mẹ vẫn thêm các từ mang tính động lực vào trong lời nói với trẻ nhưng thay từ “tốt” bằng một từ ngữ khác không mang tính chất đánh giá.
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết con được đi cùng với ai. Lắng nghe họ nói là điều quan trọng”;
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết nơi cất đồ chơi. Lắng nghe điều họ nói là quan trọng”;
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết nơi vui chơi an toàn. Lắng nghe điều họ nói là quan trọng”;
“Người lớn mà con có thể cho con biết khi nào được chơi game trên máy tính. Lắng nghe điều họ nói là quan trọng”.
Bước 9: Gắn kết thông điệp với giai đoạn trưởng thành
Ở bước cuối cùng, ba mẹ đừng quên gắn kết thông điệp liên quan đến sự trưởng thành mà con trẻ có thể cảm nhận và hiểu được tầm quan trọng của sự khôn lớn:
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết con được đi cùng với ai. Lắng nghe họ nói là điều quan trọng. Và lắng nghe là một phần của quá trình trưởng thành”;
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết nơi cất đồ chơi. Lắng nghe điều họ nói là quan trọng. Và lắng nghe là một phần của quá trình trưởng thành”;
“Người lớn mà con thích có thể cho con biết nơi vui chơi an toàn. Lắng nghe điều họ nói là quan trọng. Và lắng nghe là một phần của quá trình trưởng thành”;
“Người lớn mà con có thể cho con biết khi nào được chơi game trên máy tính. Lắng nghe điều họ nói là quan trọng. Và lắng nghe là một phần của quá trình trưởng thành”.
Xuyên suốt từ bước đầu tiên đến bước số 9, bố mẹ có thể thấy được sự khác biệt này. Lẽ dĩ nhiên, dạy con là cả một hành trình, một cuộc đời, vậy nên trong mọi trường hợp, ba mẹ hãy kiên trì xây dựng ý tưởng để nói chuyện với con theo các bước như trên để giúp con có động lực nhiều hơn nhé.
